Taal is een gemakkelijk blog onderwerp, dagelijks komt er wel eens iets voor waarbij je denkt ehh.
Mij nochtans overkomt dat herhaaldelijk en op de meest vreemde momenten. Vandaag zal ik u eens meenemen op zo’n avontuur. Een mijner dochteren, waarvan ik niet zal vertellen dat het S. was, verweet mij eens, dat het wel mijn schuld moest zijn dat zij spinazie alleen kende als blokken diepgevroren fijngemalen groenvoer met een ranzig roomsausje. Spul dat niet lekker smaakte en tijdens het afdrogen teruggevonden kon worden in kopjes, glazen en wat al niet meer in het afwaswater had gezeten, gelegen of gestaan. Ook het menselijk gebit blijft sporen ondervinden van deze vermaledijde groente.
Nog niet zo lang geleden is ze er bij de groenteboer achter gekomen dat spinazie eigenlijk blaadjes zijn van de spinazieplant en dat je deze ook gewoon los kunt kopen. Dat wat ze over had gehouden van haar eerste kooksels werd met hele verhalen over hoe lekker echte spinazie wel niet was mee genomen om tijdens het weekend bij ons de maaltijd te complementeren . Ik kon dus niet veel beter doen dan mijn stinkende best om van de plastic zak met reeds kleffe restanten een heerlijk maal te bereiden. Maar hoe doe je dat? Wat moet er aan kruiden en of sauzen bij? Gelukkig is er dan het Libelle kookboek. Hoe dat ooit in mijn bezit is gekomen weet ik niet meer, wellicht achtergelaten door een der vrouwen in mijn leven. Zelf zult u mij allang niet meer betrappen op het lezen van Libelle-achtige zaken. Vroeger, heel vroeger zat het in de leesmap en dan werd er wel een stripje uit gelezen, maar dat is dan ook wel alles wat ik van damesbladen uit de map tot mij heb genomen. Affijn terug naar het kookboek en de spinazie.
Men moet beginnen met de spinazie te lezen..??????? . Te watte? Ja U leest het goed te lezen. Wat is dat nu weer? Achter in het kookboek staan de meeste in het boek gebruikte termen uitgelegd, maar lezen stond er niet bij. Ik heb het voor het moment maar overgeslagen, mijn fantasie heeft nog van de eetbare blaadjes een amusant papje kunnen wrochten, het lezen, als gezegd, bewaard voor later. Gelukkig ben ik in het bezit van oude woordenboeken, want het hedendaagse Nederlands zal vast geen antwoord hebben.
Lezen, mijn beste lezers heeft meerdere betekenissen en hetgeen u nu aan het doen bent met dit stukje is er slechts een enkele van, zelfs niet de hoofdbetekenis. Ik citeer;
“1, (in Noord Nederlands alleen nog in litteraire taal) verzamelen in-, bijeenzamelen: Kruiden lezen ; aren, hout lezen- plukken: bloemen lezen , -2. Uitzoeken, bepaald uit een massa de slechte exemplaren wegnemen: erwten, koffiebonen lezen. Vgl uitgelezen waar, -3. Thans weinig gebruikt -schoonmaken: salade lezen; -4. Met betrekking tot hetgeen gedrukt of geschreven is de lettertekens met de ogen als het ware, samenvoegen en in woorden omzetten. ……..”het gaat nog verder maar ik laat het er even bij.
Veel wordt nu duidelijk en toch ook niet. Moet men nu de spinazie verzamelen, de slechte bladen er uit pikken of de boel schoonmaken? Wie zal het zeggen. Het is nu wel duidelijk dat een uitgelezen gezelschap bestaat uit een gezelschap waaruit de slechte elementen zijn verwijderd, het is dus niet zo dat ze bij een gezelschap horen omdat ze (eventjes) klaar zijn met het lezen van boeken en teksten. Ook een bloemlezing en zijn of haar oorsprong wordt nu wel duidelijk. Dank u mijnheer van Dale. Boek kan dicht …maar he wat is dat nu, toevallig wil het dat het laatste woord op deze bladzijde Libelle is. En met de Libelle was het toch allemaal begonnen.
Wat zou het betekenen wat denkt u? Het een na laatste woord is libel met wel drie betekenissen. Namelijk
1 een affiche of schotschrift 2 een waterpas met glazen buisje 3 een netvleugelig insect.
Dan de Libelle, het bestaat echt. Wiki geeft aan dat het een foute schrijfwijze is van libel, dank je de koekoek. Libelle bestaat gewoon hoor. Een Libelle is een ambtelijke aantekening in de registers van de registratie.
Maar zou de Libelle daarom Libelle heten? Is het een ambtelijke aantekening? Nou heb ik het een opgelost, zit ik weer met een vraag. Wie het weet mag het zeggen, ik heb zelf even op libelle.nl gekeken, maar verder dan …. “Mijn man wil alleen maar vriendje zijn” ben ik niet gekomen, och arme.
Zo en via het lezen van Spinazie en het nieuwe vraagstuk ben ik dan aan het eind van mijn bijdrage dit keer, het woordenboek kan weer dicht. …. Of niet? Nee, natuurlijk niet ik ben een jongetje en heb natuurlijk alle eigenschappen van een stout jongetje in mij. Ik ben nou toch bij de L. Even doorbladeren naar de “vieze” woorden ….Li……Lo….. Lu…Lukratief…..ja, ja het staat er in . Het brand in mijn ogen. Lul.
1( voorheen) pijpkan (voor zuigende kinderen); zuigdotje
2 pijp aan een pomp waaruit het water stroomt
3 (plat) mannelijk lid
4 (plat) sukkel
5 (neologisme) verkorting van lulkoek
Zo dat weten we dan ook weer, wel zo gemakkelijk. Stel je voor dat ik in oude boekwerken zit te lezen en ineens de strofe tegen kom van ….. “laat jij de kleine even aan de L.. zuigen”, nu weet ik dat gelukkig direct te plaatsen. Wel grappig al die associaties. Maar kom aan, de zon schijnt, ik ga eens sportief op de fiets door wat dorpjes heen fietsen. Tien tegen een dat ik dan op zo een dorps marktplein een nog werkende dorpspomp zie staan met een dikke lul eraan.